ประเพณีสงกรานต์ป่าซาง ~ ป่าซางเมื่อวันวาน

ประเพณีสงกรานต์ป่าซาง

สงกรานต์ เป็นประเพณีเก่าแก่ของไทยซึ่งสืบทอดมาแต่โบราณ เหมือนกับ ประเทศลาว กัมพูชา พม่า ชนกลุ่มน้อยชาวไตแถบเวียดนามและมนฑลยูนานของจีน ศรีลังกาและทางตะวันออกของประเทศอินเดีย สงกรานต์เป็นคำสันสกฤต หมายถึงการเคลื่อนย้าย นั่นหมายถึงการย้ายจากราศีมีนไปสู่ราศีเมษ ในความเชื่อของไทยและบางประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นการส่งท้ายปีเก่า และต้อนรับปีใหม่ สมัยโบราณถือว่าวันที่ 13 เมษายน เป็นวัน"มหาสงกรานต์" หรือ วันเริ่มต้นปีใหม่ ทั้งนี้เป็นเพราะเป็นจากช่วงเวลาที่ดวง อาทิตย์โคจรผ่านจากราศีมีนเข้าสู่ ราศีเมษนั้น โลกโคจรเป็นมุมฉากกับดวงอาทิตย์ จึงมีกลางวันและกลางคืนยาวเท่ากันพอดี วันสงกรานต์เป็นวันทำบุญใหญ่ประจำปี มี 3 วันคือ วันมหาสงกรานต์หรือวันส่งท้ายปีเก่า (วันที่ 13 เมษายน) วันกลางหรือวันเนา (วันที่ 14 เมษายน) วันขึ้นปีใหม่ หรือวันเถลิงศก (วันที่ 15 เมษายน) ต่อมาจึงเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่มาเป็นวันที่ 1 มกราคม เพื่อให้เป็นสากล

ประเพณีสงกรานต์ป่าซาง มีการจัดงานประเพณีสงกรานต์ป่าซางครั้งแรก โดยนายสวัสดิ์ อรรถศิริ นายอำเภอป่าซาง เมื่อปี พ.ศ.2502 ท่านนายอำเภอเป็นเชื้อสายมอญ และพึ่งย้ายมาจากอำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง ก่อนหน้านี้สงกรานต์ของป่าซาง เป็นการเล่นรดน้ำ ดำหัวผู้ใหญ่ตามชุมชน และในเครือญาติกันเท่านั้น ท่านนายอำเภอเคยเห็นชุมชนชาวมอญ มีการจัดงานประเพณีวันสงกรานต์กันใหญ่โต สนุกสนานมีการะเล่นต่าง ๆ นอกเหนือจากการรดน้ำ ดำหัวผู้ใหญ่ ประกอบกับอำเภอป่าซางสมัยนั้นมีชื่อเสียงด้านสาวงาม และผ้าฝ้ายทอมือที่ขึ้นชื่อ

การจัดงานประเพณีสงกรานต์ป่าซางครั้งแรก เมื่อวันที่ 15 เมษายน 2502 ณ ที่ว่าการอำเภอป่าซาง มีขบวนแห่จากหน้าวัดฉางข้าวน้อยเหนือ ไปตามถนนสายป่าซาง-ลำพูน ผ่านหน้าตลาดป่าซาง จนถึงที่ว่าการอำเภอป่าซาง ประกอบด้วยขบวนของแต่ละตำบล ทั้ง 9 ตำบล ภายในขบวนมีขบวนกลองสะบัดชัย ขบวนสาวงามแต่งกายชุดพื้นเมือง ชุดยอง ขบวนนก ขบวนปลา เพื่อนำไปปล่อยหลังการเดินขบวนเสร็จ สองฝากถนนมีประชาชนมาเที่ยวชมขบวนแห่อย่างเนื่องแน่นพร้อมทั้งเล่นน้ำสงกรานต์ไปด้วย เป็นที่สนุกสนาน ทั้งหญิง ชาย เด็ก และผู้ใหญ่ พอทุกขบวนเดินทางมาถึง ณ ที่ว่าการอำเภอป่าซางเรียบร้อยแล้ว สาวงามที่นั่งมาบนรถขบวนแห่ เข้าประกวดนางสาวสงกรานต์ ซึ่งจะตัดสินภายในคืนนั้นเลย

ตังแต่บัดนี้เป็นต้นมา อำเภอป่าซาง จะจัดงานประเพณีสงกรานต์ เป็นประจำทุกปี จนกระทั่งถึงปัจจุบัน บางปีจะมีงาน 1 วัน คือวันที่ 15 เมษายน บางปี 3 วัน คือวันที่13-15 เมษายน แล้วแต่สถานการณ์ และความพร้อมของประชาชน ส่วนราชการภายในอำเภอป่าซาง นอกจากนั้นยังมีหน่วยงานจากองค์กรปกครองท้องถิ่นเข้าร่วมเป็นเจ้าภาพในงานจัดงานประเพณีสงกรานต์ ซึ่งทำให้งานมีความหลากหลายมากขึ้น มีกิจกรรมหลายอย่าง เช่น กาดมั่ว การประกวดขบวนแห่นางสงกรานต์ ประกวดการฟ้อนพื้นเมือง การประกวดการทำอาหารพื้นเมือง เป็นต้น